Raak mij aan! Touch me!

Op 19 april vult het Forum Groningen zich met filosofische kwesties en alledaagse vragen, filosofen en visionairs tijdens de Groningse Nacht van de Filosofie.

Chaos heerst, terwijl de mens van nature de behoefte heeft de realiteit te ordenen. Hebben we daadwerkelijk baat bij orde en regelmaat? Of gedijt de mens ook goed in chaos? De Groningse Nacht van de Filosofie staat net als de Maand van de Filosofie in het teken van Chaos. Tijdens het festival maken we de chaos compleet met filosofische kwesties en alledaagse vragen, filosofen en visionairs.

Talks
Vlaams filosoof en schrijver Tinneke Beeckman omarmt te midden van alle chaos het filosofische adagium 'Ken Jezelf'. Door zelfreflectie werpt ze licht op haar relatie tot de werkelijkheid: Wie ben je, en wie niet? Wat is waar, en wat is onwaar? Sterrenkundige Vincent Icke bespreekt de complexe relatie tussen orde en wanorde in het universum. Is een bord aardappelen orde, en puree chaos?

En, waarom denken mensen dat ze beter zijn dan hun broodrooster? De Amerikaanse filosoof en vaandeldrager van de ''object-georiënteerde ontologie'' Graham Harman doet Groningen aan om een nieuw licht te schijnen op de relatie tussen mensen en objecten. Hoogleraar Ethiek van Instituties Ingrid Robeyns heeft concrete ideeën over hoe we die werkelijkheid eerlijker kunnen maken via het begrenzen van rijkdom met een vermogensgrens, oftewel het ‘limitarisme’. Is dit dé manier om de grote vermogensongelijkheid en de toename van de kloof tussen de rijksten en de achterblijvers terug te dringen?

Performance
Spelen, iedereen kan het, maar weinigen doen het. Zien we de mogelijkheden tot spel nog wel? Wat als we de remmen loslaten en ons storten in een belangeloos spel? Shut Up and Play with Me van Het Zuidelijk Toneel is een ode aan de spelende mens, voor iedereen die ooit gespeeld heeft, nu of lang geleden. Tussen de programma’s door zal performance platform DIHAN de chaos ontleden en herinterpreteren. Kunstenaars gebruiken de media van lichaam en geluid om vanuit een persoonlijk perspectief te reflecteren op maatschappelijke en wereldlijke chaos.

En nog meer…
Verder bespreken Groningse filosofen het werk van invloedrijke denkers Anne Conway, Amia Srinivasan, Gilles Deleuze en Karl Marx in Filosoof over een filosoof. Ook Oscar Prinsen is van de partij voor een Gesprek op Niveau, kan er gemediteerd worden om de chaos te ontvluchten en gaan denkers in gesprek met elkaar over onder andere anarchisme, data en ‘denken’ als vaardigheid.

De Groningse Nacht van de Filosofie is een samenwerking van Studium Generale Groningen, de Faculteit Wijsbegeerte van de RUG en Forum Groningen

Agenda

Vrijdag 19 april
19:30 tot 00:00
Forum Groningen Nieuwe Markt
€ 22,50

Graham Harman - What Is Reality, Really?

We humans tend to believe that things are only real in as much as we perceive them, an idea reinforced by modern philosophy, which privileges us as special, radically different in kind from all other objects. But as Graham Harman, one of the theory's leading exponents, shows, Object-Oriented Ontology rejects the idea of human specialness: the world, he states, is clearly not the world as manifest to humans. At the heart of this philosophy is the idea that objects - whether real, fictional, natural, artificial, human or non-human - are mutually autonomous. Graham Harman lays out the history, ideas and impact of Object-Oriented Ontology, taking in everything from art and literature, politics and natural science along the way.

More about Harman
Graham Harman - What Is Reality, Really?

Tinneke Beeckman - Ken jezelf

In een moedige zoektocht naar zelfkennis leidt Tinneke Beeckman je langs de grootste geesten uit de filosofie en wereldliteratuur: van Socrates, Hannah Arendt en Albert Camus tot Marcel Proust en Virginia Woolf. Vertrekkend vanuit persoonlijke vragen ontdekt ze hoe hun ideeën je blik op jezelf en het leven kunnen verrijken. Beeckman wekt klassieke denkers tot leven en laat zien hoe de filosofie juist vandaag de dag van grote waarde kan zijn.
 

Meer over Beeckman
Tinneke Beeckman - Ken jezelf

Het Zuidelijk Theater - Shut Up and Play With Me

Spelen… iedereen kan het, maar weinigen doen het. Zien we de mogelijkheden tot spel nog wel? Is het een bewijs van volwassenheid om ons spel plezier te onderdrukken of omdat er geen cent aan te verdienen valt? Wat als we de remmen loslaten en ons storten in een belangeloos spel?

Twee spelers verzamelen zich op de spelvloer: Joep van der Geest en Louis van der Waal, bepakt met alledaagse objecten. Tegen en met elkaar vallen ze van het ene in het andere spel en zijn bloedfanatiek. Er zal gelachen, gestorven en gehuild worden. De logica van het spel is alleen intuïtief navolgbaar en een raadsel dat je als publiek wil oplossen. Shut Up and Play with Me is een ode aan het spelplezier zonder hoger doel.

Het Zuidelijk Theater - Shut Up and Play With Me

© Sofie Knijff

De filosofische praatshow

'Wie heeft er ooit een nieuw idee zien ontspringen uit een polemiek?’ aldus de Franse denker Michel Foucault. In De filosofische praatshow nemen Jesse Havinga, Sybolt Friso en Tjesse Riemersma niet de strijd maar de dwaaltocht als model voor het goede gesprek. Terwijl op tv, radio en online het twistgesprek hoogtij viert, vragen zij hun gasten de polemiek te staken en om kwetsbaar en aftastend na te denken over een actuele intellectuele vraag.

Meer info
De filosofische praatshow

Angela Roothaan

In 1948 publiceerde de Vlaamse missionaris Placied Tempels zijn Bantoe-filosofie. Hij vroeg Congolezen naar de betekenis van hun doen en denken en beschreef de logisch consistente filosofie die hij in hun begrippensysteem zag. Vorig jaar maakte Angela Roothaan een Nederlandse ‘hertaling’ van het werk, binnenkort volgt de nieuwe Engelse versie. Op de stoel van de Praatshow vertelt ze over Bantoe, over de koloniale oorsprong van het werk en over het hertalen van een klassieker.

Meer over Roothaan
Angela Roothaan

© Steffie van den Akker

Linde De Vroey

De natuur heeft altijd haar armen geopend voor hen die slechts op zoek waren naar een beetje troost. Het is de plek waar zij die gedesillusioneerd en wanhopig zijn terecht kunnen. Of is de natuur geen plek, maar eerder een bepaalde manier van bestaan? Een vorm van bestaan die, in de woorden van de Vroey, weliswaar “gevaren, ongemakken, ziekte, pijn en dood [kent], maar niet de achterbakse wreedheid van de mens, noch de verstikkende benauwdheid van het burgerlijke leven”

Meer over De Vroey
Linde De Vroey

Graham Harman - Object-Oriented Ontology

Some credit Graham Harman with overcoming the almost religious divide between the ‘continental’ and ‘analytic’ philosophical tradition. And by what superhuman feat is he supposed to have done that? By taking objects seriously. Drawing heavily on Heidegger, but writing with the quick wit of a sports journalist, Harman has played a significant role in the ‘philosophical emancipation’ of objects. Does chaos loom wherever human perspectives are decentred?

Graham Harman - Object-Oriented Ontology

Ingrid Robeyns - Redenen voor grenzen aan rijkdom

Op zichtbare en onzichtbare wijze hebben grote instituties en vastgeroeste systemen onze samenleving in hun greep. Systeemkritiek wordt hierom vaker dan niet weggewuifd als overmatig idealistisch of onconstructief, terwijl het geen geheim mag zijn dat dit systeemdenken veel maatschappelijke ongelijkheid en oneerlijkheid met zich meebrengt. Hoe reflecteert een filosoof op de ethiek van de instituties? Bestaat constructieve en effectieve systeemkritiek in een tijdperk waarin velen van ons de hoop al verloren hebben? Moeten we de macht van de grote instituties blijven aanvaarden om zo maatschappelijke chaos af te wenden? 

Meer over Robeyns
Ingrid Robeyns - Redenen voor grenzen aan rijkdom

© Kekke Keukelaar

Chaotic Anarchism

When the word anarchism comes to mind, people quickly think of resistance, protest, chaos and riots. But where does this association actually come from? And is this correct? Led by Marc Pauly, Mathijs van de Sande and Maddalena Fazzo Cusan will discuss the role of chaos within anarchism. Are chaos and anarchism inextricably linked or is this connection based on a misunderstanding of the core of anarchism? 

Find out more
Chaotic Anarchism

Het Grote Chaos Gesprek Met Alles En Iedereen

Volgens Ludwig Wittgenstein moet men bij het filosoferen ‘in de oude chaos afdalen en zich daar thuis voelen.’ We nemen de proef op de som! In Het Grote Chaos Gesprek Met Alles En Iedereen laat Coen Simon (hoofdredacteur van Filosofie Magazine) zijn gasten én zijn publiek diep wegzinken in de chaos van onze tijd. Welke diepe inzichten komen er in deze wanorde bovendrijven? Simon gaat een ontregelend gesprek aan met o.a. Tinneke Beeckman, Tom-Jan Meeus én last but not least ook met jou!
 

Meer info
 Het Grote Chaos Gesprek Met Alles En Iedereen

© Merlijn Doomernik

Sjoerd Griffioen - De moderne wanorde

Volgens veel filosofen is het gevoel van fragmentatie, onoverzichtelijkheid en wanorde inherent aan de ‘moderniteit’. Sjoerd Griffioen zoomt in op het naoorlogse Duitse secularisatiedebat, waarin de moderniteit werd gediagnosticeerd in het licht van 1933-1945. De centrale vraag van dit debat was of de moderniteit zelf ‘schuldig’ was aan deze catastrofe, of dat het werd veroorzaakt door anti-moderne tendensen. De lijn doortrekkend naar het heden werpt de vraag op of we de moderne wanorde niet beter als pluralistische dialoog kunnen opvatten

Meer over Griffioen
Sjoerd Griffioen - De moderne wanorde

© Krina Huisman

Maeve McKeown - Structural Injustice

What is structural injustice, and who ultimately bears responsibility for it? Drawing on case studies from sweatshops to climate change, Maeve McKeown goes beyond the widely accepted narrative of unintended consequences and blameless participation to explain how structural injustice operates and what we as individuals can do about it. What is the political responsibility of ordinary individuals? How can ordinary individuals with very little power pressure morally responsible, powerful agents to address structural injustice? This is a fundamental reassessment of the relationship between power, ordinary people and responsibility for structural injustice.
 

More about McKeown
Maeve McKeown - Structural Injustice

Ingrid Robeyns - Redenen voor grenzen aan rijkdom

Is het moreel en maatschappelijk gezien OK als iedereen zo rijk mogelijk wordt? Volgens het limitarisme moeten we dat niet willen. Grote vermogens zijn vaak (deels) gebaseerd op verwerpelijke oorzaken en vormen een gevaar voor de democratie. Kan het geld niet beter aangewend worden voor urgente kwesties zoals armoede en klimaatactie? Maar de filosofische meest fundamentele reden tegen rijkdomsconcentratie is dat geluk een doorslaggevende rol speelt in het bepalen wie extreem rijk wordt. Zijn we bereid deze verandering van mensbeeld te omarmen, en wat zou dat impliceren?

Meer over Robeyns
Ingrid Robeyns - Redenen voor grenzen aan rijkdom

Vincent Icke - Orde, chaos en intuïtie

Een bord aardappelen is orde, puree is chaos. Mits de piepers netjes naast elkaar gelegd zijn, uiteraard. Waaruit meteen al blijkt dat het verschil tussen orde en chaos meetbaar is. Want wat is netjes? Het vinden van een maatstaf voor orde is een kwestie van statistiek. En juist daarvoor hebben mensen een nogal slechte intuïtie. Is een sterrenbeeld ordelijk of chaotisch? Heeft het antwoord op zo’n vraag enig nut?

Meer over Icke
Vincent Icke - Orde, chaos en intuïtie

Beer Prakken - Homo Ludens

Spelen is een cruciale bezigheid voor ieder mens. Sommige filosofen zagen speelsheid zelfs tot dé sleutel van een gelukkig bestaan. Toch lijken veel mensen spel voornamelijk te relateren aan hun kindertijd. Waarom is dit zo en wat is de rol van spelen in ons leven nu? Beer Prakken benadert deze vraagstukken vanuit een filosofisch standpunt. Hij gaat daarbij ook in op de meer negatieve kant van spel aan de hand van dark play: een spelelement dat volgens Beer Prakken structureel wordt uitgebuit door populistische politici zoals Donald J. Trump.

Meer over Prakken
Beer Prakken - Homo Ludens

Leren filosoferen

Studenten filosofie, lezen die alleen maar oude stoffige boeken? En wat zijn de filosofische vraagstukken van onze tijd? Vijf bachelor studenten Wijsbegeerte geven tijdens dit programma een inzage in hun studie. Ze geven korte presentaties over essays die ze hebben geschreven of onderwerpen waar ze onderzoek naar hebben gedaan.

Leren filosoferen

Embrace the chaos

What does it mean to embody chaos? Drawing on Nietzsche's famous discussion of Apollo and Dionysus, in this short laboratory we will experiment with ways in which, through conscious movement and a meditative attitude, we can unleash the chaotic as well as the soothing and creative potential of Dionysus and integrate it into the rest of our lives.

Embrace the chaos

DIHAN

Performance platform DIHAN will dissect and reinterpret the theme of chaos; selected artists will use the media of body and sound to reflect on societal and worldly chaos from a personal perspective. Through non-verbal expression, they will offer ways to connect with the topic beyond the prosaic modes of hegemonic philosophical production; aiming to disrupt the mechanics of thinking processes. The dichotomy of order versus chaos is challenged and reinterpreted through the different artistic positions; as chaos precipitates growth and change, the stagnating order often perpetuates unjust power imbalances.

Find out more
DIHAN

© Robert Mulder

Philosopher About a Philosopher

Hugo Hogenbirk about Anne Conway
What do horses turning into people have to do with our desire for freedom? British philosopher Anne Conway (1631 - 1679) searched in her philosophy for a way to reconcile her belief in a creator God with the freedom to make choices. Or, to make the question a bit more general: "How can the world be well ordered but at the same time have room for freedom?"

Martijn Boven over Deleuze
Onder de formule ‘chaos=kosmos’ ontwikkelde de Franse filosoof Gilles Deleuze een filosofie van de allesomvattende chaosmos. Martijn van Boven duikt in de creatieve herinterpretatie van Leibniz, waarbij de chaosmos bestaat uit een oneindige reeks vouwen die, in ineengevouwen toestand, voor niemand inzichtelijk is. Wat gebeurt er als de chaosmos zich ontplooit?

Titiana Llaguno about Karl Marx
Why is Marx still important today? How are pressing issues such as rising social disparities, gender inequalities, or environmental degradation related to each other? Tracing a common thread between social and ecological crises, Tatiana Llaguno stresses Marx’s enduring relevance in uncovering the inherent limitations of capitalist societies in tackling these challenges. The good news? To the extent that capitalism is our own creation, it is our own choice to transition toward a more democratic, freer, and sustainable form of life.

Daphne Brandenbrug about Amia Srinivasan
Anger is a hot topic. It has been said, we’re all too angry all the time. Yet others proclaim we should get angry in the face of injustice. Many activists believe anger is a productive emotion. Yet there is ample evidence that anger is often harmful, and antagonizing. How to make sense of this chaos? What, if anything, is the value of anger? Daphne Brandenburg discusses how the work of feminist philosopher Amia Srinivasan helps us navigate these stormy waters.

Agenda

Vrijdag 19 april
19:30 tot 00:00
Forum Groningen Nieuwe Markt
€ 22,50

Misschien vind je dit ook leuk

Kenniscafé: Lentekriebels en andere hormonen Kenniscafé: Lentekriebels en andere hormonen

Kenniscafé: Lentekriebels en andere hormonen

do 21 mrt van 20:00 tot 21:30
De Pilrevolutie De Pilrevolutie

De Pilrevolutie

di 26 mrt van 20:00 tot 21:30